Ürün ve hizmetlerinizi tüketici kitlenizle buluşturmanın yolu rakipleriniz arasında ön plana çıkmaktan geçer. Rekabet ettiğiniz markaları geçebilmek ve onlardan güçlü yönlerinizi ön plana çıkarmak için öncelikle onları tanımanız gerekir. Rakip analizi, aynı sektörde faaliyet gösterdiğiniz firmalar hakkında detaylı bilgi edinmenize yardımcı olur. Doğru araştırma ve analiz yöntemleriyle markanızın ön plana çıkmasını sağlayabilirsiniz. Sizin için hazırladığımız bu içeriği okuyarak rekabet analizi yöntem ve amaçları hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Rakip Analizi Nedir?

Rekabet analizi, aynı sektörde faaliyet gösteren diğer işletmelerin tanınmasına yönelik çalışmalar bütününü ifade eden bir kavramdır. Analizin temel amacı, markaya rekabet gücü kazandıracak bilgi ve donanıma sahip olmaktır. Bu süreçte rakiplerin özellikleri, davranışları, hedef kitleyle kurdukları iletişim, güçlü ve zayıf yönleri belirlenir. Elde edilen bilgiler, markanın iletişim ve ürünlerinin geliştirilmesi için kullanılır. Bu sayede işletmelerin stratejik hamlelerine ilişkin etkin kararlar almaları mümkün olur.

Rakip Analizinin Amacı Nedir?

Her işletmenin ürün ve hizmetlerini pazarlarken kendilerine özgü olarak geliştirdiği stratejiler vardır. Rekabet analizinin temel amacı, pazarda faaliyet gösteren diğer markaların yapısını, çalışmalarını ve stratejilerini inceleyerek tüketici kitlesine etkin bir biçimde ulaşmaktır. Elde edilen bulgular, söz konusu amaç doğrultusunda analiz edilir. Markanız bu yöntemle kendi iş planını geliştirerek rekabet konusunda avantaj elde edebilir.

Rakip analizinin bir diğer amacı da piyasanın genel durumu hakkında bilgi edinmektir. Aynı sektörde rekabet eden firmaları analiz etmek pazardaki fırsat ve tehditlerin anlaşılmasını sağlar. Bu sayede faaliyet gösterilen pazarın genel durumu hakkında kapsamlı veri sağlamak ve bir çerçeve çizmek mümkün olur. Örnek olarak, rakiplerin zayıf yönleri piyasada olumsuz bir etki yaratmış olabilir. Bu yönleri tespit ederek fırsata çevirebilir ve sektördeki büyük bir açığı kapatmak için adım atabilirsiniz.

Rakip Analizi Nasıl Yapılır?

Rekabet analizinin etkili sonuçlar vermesi için kapsamlı ve etkili bir metodoloji benimsemek gerekir. Bu metodoloji, bazı odak noktalarını ve amaçları içermelidir. Doğru yöntemleri uygulayarak rakipler hakkında detaylı bilgi edinmek mümkündür. Etkili bir yöntem geliştirmek için aşağıdaki konulara odaklanmanız tavsiye edilir.

Doğru Rakip Grubunu Belirleme

Sektördeki rakiplerinizin güçlü ve zayıf yanlarını bulabilmek için önce onların kim olduğuna karar vermeniz gerekir. Sizinle aynı ihtiyaçlara hitap eden ya da hitap etme potansiyeline sahip olan şirketleri rakibiniz olarak belirleyebilirsiniz. Rekabet edilen firmaları yanlış yöntemlerle belirlemek, analiz sürecinin zaman ve maliyet kaybı doğurmasına sebep olur. İşletme olarak hedeflerinizi, kitlenizi ve ürünlerinizin cevap verdiği ihtiyaçları belirledikten sonra sizinle aynı yerlerde kesişen diğer markaları rakip olarak seçebilirsiniz. Bu bağlamda doğrudan ve dolaylı rekabet ettiğiniz firmaları belirlemeniz önemlidir.

Doğrudan Rakipler

İşletmenizin sunduğu ürün ve hizmete doğrudan alternatif oluşturan markalar bu sınıfta yer alır. Örneğin, güvenlik yazılımı üreten bir şirketiniz varsa diğer antivirüs firmalarıyla rekabet etmeniz gerekir. Böyle bir durumda analize yönelik yöntem ve hedeflerinizi öncelikli olarak söz konusu markalara yöneltmeniz gerekir.

Dolaylı Rakipler

Markanızın sunduğu ürün ve hizmetlere yönelik alternatif oluşturmadığı hâlde böyle bir potansiyele sahip olan işletmeler bu sınıfta yer alır. Yukarıdaki örnek üzerinden devam etmek gerekirse, işletim sistemi üreten yazılım firmaları ilk etapta sizin ürünleriniz için bir alternatif oluşturmaz. Ancak bu firmaların kendi işletim sistemleri için güvenlik yazılımı üretme ihtimâlı vardır. Böyle bir durumda söz konusu işletmelerin hedef kitlenizin ihtiyaçlarını karşılayabilecek çözümler üretmesi olasıdır. Rakip analizi yaparken bu olasılığı göz önünde bulundurmanız gerekir.

Bilgi Arama

Bilgi arama, rakip analizinin önemli aşamalarından biridir. Bu süreçte sizinle aynı sektörde faaliyet gösteren işletmeler hakkında detaylı bilgi edinmeniz gerekir. Söz konusu markaların ürün, hizmet, fiyat ve pazarlama stratejilerini inceleyerek bir model oluşturabilirsiniz. Rakiplerinizin güçlü ve zayıf taraflarını bu model üzerinden belirleyebilirsiniz.

Rekabet ettiğiniz firmalar hakkında bilgi edinmek onların davranışlarını anlamanıza da yardımcı olur. Bu sayede oluşturduğunuz modellerle kendi markanız lehine kararlar alabilirsiniz. Örnek olarak, rakiplerinizin ürünlerini inceleyerek kendi hizmetlerinizi geliştirebilir ve bunların zayıf yönlerini kapatarak ön plana çıkabilirsiniz. Elde ettiğiniz bilgilerle müşterilerinize daha iyi hizmet sunarak rekabet avantajı sağlayabilirsiniz.

Rakipleri Değerlendirme

Bilgiyi yorumlamak, ona sahip olmak kadar önemlidir. Rakipleriniz ile ilgili bilgi edindikten sonra bu verileri yorumlayarak onları değerlendirmeniz, işletmenizi geliştirmeniz açısından faydalı olur. Örnek olarak, aynı sektörde faaliyet gösterdiğiniz bir firmanın iletişim prosedürlerini öğrendikten sonra bunun etkilerini de ölçümlemeniz gerekir. Söz konusu iletişim yöntemlerinin hedef kitle üzerinde nasıl bir etkisinin olduğunu, firmaya sağladığı geri dönüşleri ve totalde markaya sağladığı katkıları inceleyerek detayı bir değerlendirme yapabilirsiniz.

Değerlendirme çalışmaları aynı zamanda sektörünüzde ve rakiplerinize müşterilerin gözünden bakmanızı sağlar. Bu sayede, aynı piyasada yer aldığınız firmaların hedef kitleyle olan bağını çözümleyebilirsiniz. Söz konusu çözümlemeler, hitap ettiğiniz müşteri kitlesiyle sağlam bağlar kurmanıza yardımcı olur. Bu sebepten ötürü, rakiplerinizi tespit edip onlarla alakalı bilgi topladıktan sonra detaylı bir değerlendirme yapmanız gerekir.

Rakip Ürün ve Hizmetlerinin Değerlendirilmesi

Faaliyet gösterdiğiniz sektör hangisi olursa olsun, rakiplerinizin ürün ve hizmetlerini bilmek size avantaj sağlar. Bu ürünleri düzenli olarak incelemeniz ve tüketicilerin ihtiyaçlarına cevap vermeyen noktalarını bulmanız son derece önemlidir. Söz konusu inceleme, tüketicilerinizin ürünlerinizi satın alması için ikna edici sebepler bulmanıza yardımcı olur. Örnek vermek gerekirse; sessiz çalışma özelliğine sahip olan bir elektrikli süpürgenin rakiplerinin önüne geçmesi olasıdır. Böyle bir ürün, diğer süpürgelerin vadettiği bütün özelliklere sahip olmakla birlikte onların yarattığı büyük bir dezavantajı kapatabilir. Rakip ürünleri inceleyerek bu tür geliştirmeler yapmak ve hedef kitleye etkin bir biçimde hitap etmek mümkündür.

Rakip Analizi Yöntemleri Nelerdir?

Rekabet analizi için kullanılan bazı metotlar bulunur. Bu yöntemler, piyasadaki aktörlerin detaylı bir biçimde analiz edilmesini sağlar. Bahsedilen analizlerden elde edilen sonuçlar, mevcut ürün ve hizmetlerin geliştirilmesinde kullanılır. Rakip analizi yöntemleri arasında ön plana çıkan başlıca metotlar şunlardır:

SWOT

SWOT terimi; Strengths (Güçlü Yönler), Weaknesses (Zayıf Yönler), Opportunities (Fırsatlar) ve Threats (Tehditler) kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu analiz, rakiplerin kapsamlı bir biçimde araştırılması ve değerlendirilmesi için yapılan çalışmaları içerir. SWOT, rakiplerinize ve piyasanıza bütüncül olarak bakmanızı sağlayan etkili bir yöntemdir. Bu yöntemi uygulayarak rakiplerinizin güçlü ve zayıf taraflarını belirleyebilir, markanızı geliştirmek için gereken verileri elde edebilirsiniz.

SWOT analizinin bir diğer avantajı da markaya yönelik fırsat ve tehditlerin belirlenebilmesidir. İşletmenin büyümesini sağlayan faktörler fırsat, başarısını olumsuz etkileyen unsurlar ise tehdit olarak tanımlanır. Bu etkenleri değerlendirerek işletmenizi başarılı bir biçimde optimize edebilirsiniz. Örneğin, yüksek teknolojik altyapı fırsat fakat finans yönetiminin etkisizliği tehdit olarak değerlendirilebilir. SWOT yöntemiyle tüm bu etkenleri başarılı bir biçimde tespit ederek gereken önlemleri alabilirsiniz.

SWOT analizi yaparken her bileşeni ayrı ayrı değerlendirmek gerekir. Güçlü yönler kısmında rakibin avantajlı olduğu kısımlar belirlenmelidir. Örnek olarak, bir markanın aynı sektörde uzun yıllardır faaliyet göstermesi ve müşterilerde olumlu bir imaj yaratmış olması onun avantajı olabilir. Ancak aynı marka inovasyon geliştirmek konusunda yeni firmalara göre yetersiz kalmış olabilir. Böyle bir durumda, rakip işletmenin eksik kaldığı yönleri geliştirerek müşteri kitlesine etkin bir biçimde ulaşmak mümkündür.

PEST Analizi

Bir işletmenin başarı düzeyini ölçmek için onu etkileyen dış faktörleri de değerlendirmek gerekir. PEST analizi bu değerlendirmenin etkili yöntemlerle yapılmasını sağlar. Söz konusu terim; Politik (Political), Ekonomik (Economic), Sosyal (Social) ve Teknolojik (Technological) kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu yöntemle rakip analizi yapmak için aşağıdaki unsurları incelemek gerekir:

• Politik unsurlar: Yasa değişikliklerinin sektöre etkisi, hükümet politikaları, vergi ve istihdam kanunları, sektöre ve piyasaya ilişkin düzenlemeler.
• Ekonomik unsurlar: Faiz oranları, arz-talep dengesi, enflasyon, resesyon, ekonomik büyüme.
• Sosyal unsurlar: Sektörün hitap ettiği demografik özellikler, yaş dağılımı, kültürel tutumlar, yaşam tarzı trendleri.
• Teknolojik unsurlar: Sektörde kullanılan teknolojilerin gelişimi, rolü, genel kullanım trendleri.

PEST analizi, sektörün gidişatını belirleyen dış faktörlerin tespitini ve değerlendirilmesini sağlar. Bu analiz yönteminden yararlanarak iş ortamının mevcut durumunu anlamak ve gereken önlemleri almak mümkündür. Söz konusu yöntemi uygularken değişen koşulları göz önünde bulundurmak gerekir. Bu sayede piyasa ve rakipleriniz hakkında her zaman güncel bilgilere sahip olabilirsiniz.

Rakip Dizgisi

Rakip dizgisi metodu, aynı sektörde rekabet ettiğiniz firmaların performansını anlamanızı sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemi uygulayarak, söz konusu işletmelerin performansına göre etkin stratejiler geliştirebilirsiniz. Bahsedilen metodu aşağıdaki adımları izleyerek uygulayabilirsiniz:

• Sektörünüzü tanımlayın. Onun kapsamını ve genel işleyişini inceleyin.
• Rakiplerinizi belirleyin.
• Hedef kitlenizi belirleyip onların beklenti ve ihtiyaçlarını öğrenin.
• Sizi öne çıkaracak anahtar güçleri belirleyin. Örneğin; fiyat skalası, hizmet kalitesi, yüksek teknoloji, teslimat hızı gibi unsurlar markanızı öne çıkarabilir.
• Her başarı faktörünü puanlandırarak sıralandırın.

Yukarıdaki verileri bir Excel tablosuna not aldıktan sonra her bir hücreyi matriste faktör ağırlığıyla çarpabilirsiniz. Bu sayede rakiplerinizin sizden güçlü ve zayıf olan yönlerini etkili bir matematik hesaplamasıyla belirleyebilirsiniz.

Rakip Analizinin İşletmelere Sağladığı Faydalar Nelerdir?

Rakip analizi, işletmelerin faaliyet gösterdikleri pazarı anlamalarına yardımcı olur. Bu yöntem, pazar araştırması süreçleri içinde önemli bir yere sahiptir. Rakiplerin ürün, hizmet, şirket politikası ve iletişim prosedürlerini belirleyerek piyasanın genel durumu hakkında detaylı bilgi edinmek mümkündür. Bu sayede sektörün genel yapısı belirlenebilir ve her zaman doğru adımlar atılabilir.

Rekabet analizinin bir diğer avantaj da işletmelerin stratejik planlama süreçlerinde rol oynamasıdır. Rakiplerin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek, markanıza yönelik etkin stratejileri geliştirmenize yardımcı olur. Bu sayede sektörünüzdeki fırsat ve tehditleri de belirleyebilirsiniz. İyi bir strateji geliştirerek işletmenizi güçlendirmek konusunda doğru kararları verebilirsiniz.

Rakip Analizinde Dikkat Edilmesi Gereken Konular Nelerdir?

Piyasa koşullarının değişkenliği, rakip analizinde dikkat edilmesi gereken başlıca konular arasındadır. Analizde elde ettiğiniz verilerin güncelliği sürekli olarak azalır. Dolayısıyla rekabet analiz, bir kez yapıldıktan sonra kenara bırakılabilecek bir faaliyet değildir. Piyasanızı takip etmek ve rekabet gücünüzü korumak için söz konusu çalışmayı detaylı bir biçimde yapmanız gerekir.

Rekabet analizinde doğru sonuçlara ulaşmak için doğru yöntemleri kullanmanız gerekir. Bunu yapmak ise bilimsel bir metodolojiyle mümkündür. Veri toplama, değerlendirme ve model oluşturma süreçlerinde bilimsel bir metotla hareket ederek etkin sonuçlar sağlayabilirsiniz. Bu sayede stratejilerinizi güncel bilgilere dayalı bir biçimde oluşturarak etkili çalışmalar yürütebilirsiniz.